Ya fa años que soñaba con fer chiretas de marisco, güei be d'aber-ne por astí, pero seguro que no sapen tan buenas como yo me pensaba de nino

14 abr 2012

Chinchipera negreta



Nieba por a montaña, nieba sobre a nieu primaberenca que mancaba en o ibierno, nieba y as flors s'han amagau, aturau, como si no las ese bisto istas semanas zagueras surtindo d'entre o lastón. Por fin nieba e plebe. A os paxaricos pareix que les fa goi, cantan, blincan, buelan, bienen e ban por entre ras brancas, se chuntan e paran os niedos, tochez, molsa, borreta...

A chinchipera negreta dondía por o caxico xuto, de chemas quedas, de fuellas machurritas. A sinobia, ixa fuerza que lo ferá chitar, que bochará a sapia dende as benas enta ra corona, encara no se siente guaire. Fuera baxan as bolisnas blancas, chicas, o paisache ye enfarinau de nieu, pero iste fredo nuebo no le fa encheberdir-se, canta, mira, rechira, clama e reclama.

Por Tierra Biescas las conoxen como serenetas, talmén de serinus, o nombre d'os canarios, u de serena, as mullers-pexe que cantaban a os mariners, porque si algo fan as chinchiperas-serenetas ye cantar plenando o paisache de mosica. O nombre zientifico ye u yera Parus ater, nombre biello que Gesnero le'n dio en o año 1555, agora sustituyito por Periparus ater, d'alcuerdo a ra ideya de un barón franzés, en 1884. A yo e cuaca más o de serenetas, en plural porque siempre bi n'ha una colleta de charrairas por entre os árbols.

Ye normal beyer-las por as pinadas, como as de pino masto u pino royo de istas montañas, mientres a chincharana - Parus major - prefiere os árbols de fuella caduca. Asinas mesmo fan o ferrero de crencha - Parus (Lophophanes) cristatus - e o ferrero - Parus (Cyanistes) caeruleus -, y tamién como en o caso d'as chinchiperas, os paxaricos de pinada son más pardos e os de selba caduca más coloritos. Misterios.

No hay comentarios:

Publicar un comentario