Ya fa años que soñaba con fer chiretas de marisco, güei be d'aber-ne por astí, pero seguro que no sapen tan buenas como yo me pensaba de nino

13 feb 2023

Chinebra e os falsos amigos


 


Ye Chinebra una ziudá bonica que crexe en a ribera d'o laco Lemán, inmenso ibón en o que fan güega Suiza y Franzia. Se gosa definir como zentro finanziero e diplomatico mundial, con as siedes d'a Cruz Roya, a segunda d'as Nazions Unidas, a OIT, a OMS y quemisió de organizazions, amás d'estar entre os diez zentros prenzipals d'as finanzas globals. Isto ye, chunto a ra mayor entidá solidaria, a Cruz Roya, son os mayors piratas finanzieros, falsos amigos, pues chuntos minchan e beben benindo de mundos contrarios.

Fendo una gambada por a ribera d'o laco paré cuenta d'una estatua adedicata a o integrista asasino Jehan Calvino, á o que le tiengo una manía regular, como se beyerá. Entre as suyas prodezas estió cremar en a foguera a Miguel Servet, en ixa mesma ziudá, o 27 d'otubre de 1553. Anque yeran compañers de teolochías e discusions, o falso Calvino lo fizo benir enta ro suyo cado suizo ta cremar-lo con a suya obra atada baxo o brazo. O amigo Calvino ta salbar-lo d'o fuego quereba que le tallasen a capeza, no más que ixo...

Cuatro sieglos más tardi, en un congreso de librepensadors zelebrato en aquel puesto se dezidió "que en reparazión d'o martirio d'a foguera feito sofrir a l'inmortal Miguel Servet por o fanatico Calvino, se debante un molimento con a estatua d'o ilustre mártir, en Champel, en o propio puesto en o que fue cremato bibo". O conzello d'a ziudá, complize de l'asasino, se negó, anque por suerte, bels chinebreses de buena fe debantoron a estatua en a bezina Annemase.

A urbe de Chinebra s'esparde por as riberas de laco e ríos e se chunta en o costau franzés con ixa ziudá gala, Annemase. Astí, a escultora chinebresa Clotilde Roch fustió un molimento a Servet como cal, en 1908. Pero, en 1942 o gobierno franzés de Vichy entregó a estatua a os nazis que, se creye, la fundión ta fer cañons. Os maquis franzeses, por a suya parti, se beye que metión un cartel que deziba: "A Miguel Servet, primera bictima d'o faszismo". A estatua se restituyó, una copia una mica más chica, en 1960 por suscrizión popular. Sin dembargo a l'otro costau d'a güega, en Chinebra, contina o infame omenache a Calvino. A ONU, que campa por aquel lugar, podreba fer un poder y bulcar-la en aras d'a conoxita neutralidá suiza, d'a etica e d'a chustizia.

Servet, amás de librepensador, describió a zirculazión pulmonar d'a sangre. Un sieglo más tardi, en Olanda, Franciscus de le Boë fue famoso tamién por estudiar o sistema zirculatorio sanguinio, como o nuestro paisano, ixo entre atras muitas imbestigazions medicals. Asinas mesmo se diz que imbentó una bebida que clamó "genièvre", a chinebra. Servet y de la Boë podeban aber sito buenos amigos, pero no fue o caso. Si en ese siu, no abreban siu miaja falsos.

 


 

A chinebra se diz asinas porque ye feita con anís - auguardién - e lulos de chinebro. Descubierta por un medico, ye normal que'n tienga de propiedaz medizinas: ye dichestiba, apaña as tripas, como o té de ralla u a camomila. Amerada con tonica y bel torroco de chelo fa o "pichiflús", testigo transparén de tantas discusions seudoteolochicas - d'o mundo y d'os ánchels - naxitas dimpués d'as lifaras zorrerosas en as que cayemos de cabo cuan; o unico martirio d'ixas barallas puede ser bella resaca traidora, no más. Por a suya parti, Chinebra, a ziudá, debe o nombre a una radiz zelta que no ha pon de relazión con os chinebros, son falsos amigos, asinas que feita a gambada por as suyas carreras e a ribera d'o laco, cuan plegó a ora de minchar nos ne cruzemos enta Franzia e, dimpués d'a ensalada Zésar e o confit de pato de rigor, me pedí un pichiflús floxed, con poca chinebra, e luen de Chinebra.

 

[ Publicato en Ronda Somontano, 13/02/2023: 

https://rondasomontano.com/revista/180803/chinebra-y-os-falsos-amigos/?fbclid=IwAR0gUPXMCq3Tz6iqfOaVuHkCYXHZMbaFl4MdBs7IANQrizwJcaxfm7F_yac ]