Ya fa años que soñaba con fer chiretas de marisco, güei be d'aber-ne por astí, pero seguro que no sapen tan buenas como yo me pensaba de nino

28 mar 2012

A marmota e as zidras


O lunes bide a primera marmota d'a temporada, cuasi bente días antis que o año pasato. Juancho me diz que si será isto d'o cambeo climatico... quémisio, o caso ye que no bi ha cuasi nieu, o aire, o fredo, a calor se fican por os cados e no ye tan raro que salgan d'a marmotera bella semana antis. S'estaba bien en o Plano d'o Puerto Yesero, pocos sarrios, zistrillas chicotas (Anthus spinoletta), cudirroyas y cudiblancas.

Ayer me'n fue ta ro paco Yesero, puyé por ixa selba de pins royos y abetes por a que no fa tanto tiempo campaban os aurons. Cuan me quedaba poco ta salir ta ra tasca, de un pino bulcau que penchaba enzima d'o camín, cayó una bola parda ta ra nieu que cubriba ra tierra. A tres metros bide dos zidras (Certhia brachydactyla) acarrazatas, a redolons por a nieu. Cuan la una saliba bolando la otra la engalzaba y tornaban a cayer por tierra. Asinas s'estión buen rato mientres que yo, refirmau en o tocho, disfrutaba d'a eszena. Me pienso que serban dos mastos fendo comeyas por o territorio u por bella fembra.

O nombre común en aragonés de istos paxaricos ye corretroncos. Tienen o costumbre de puyar ta os árbols andando por os trallos e os camals. Con o pico fino, punchigudo, curbau rechiran cucos - escarabachos e arainas - en as crepazas d'a crosta d'os árbols. De ixa traza de bochar-sen le bienen cuasi toz os nombres comuns, como corretroncos, tronquero, esgarrapinos u puyacanetas, pero a yo o que más goy me fa ye zidra. Lo me charró Bienvenido Mascaray fa prous d'años, lo eba sentiu en Campo, ro suyo lugar. Zidra pareix relazionato con o griego kerthios, d'o cualo sale o zientifico certhia, e talmén con o griego sittê, de do sitta en latín (a chinchipera corretroncos). En fin, barucas en latín...

A cosa que pasé un buen rato. Os cuculos - Primula acaulis - yeran en flor, con as primaberas (Hepatica nobilis). Muitas chinchiperas, más que más d'as negretas, reipetiz e pinchans. Chustamén, en a parti solana d'Erata un par de pinchans andaban tamién de baralla; saltón dende un pined y cayón denzima d'un arizón, pero ascape se'n fuen cada uno por una endrechera a pleitear cantando.

Cuan as zidras teneba a camara en o macuto pero prefirié quedar-me quieto y mirar, asinas que tos pencho un debuxet que he feito sobre un apunte que atrapazié en ixe inte.

No hay comentarios:

Publicar un comentario